25 oktober 2019 | De achtste dag

Ik had deze morgen mijn scholing over wound management. Over het observeren, rapporteren, herkennen van een wondinfectie en welke wondbehandeling kies je. Aan de hand van wat praktijk foto’s van wonden moesten de verpleegkundigen zeggen wat ze zagen en wat hun observaties waren aan de hand van het TIME model. Daarnaast moesten ze zeggen met welk middel de wond behandeld kon worden. Het is hier overzichtelijker dan bij ons in Nederland. In Nederland heb je zo veel verschillende soorten verbandmiddelen dat je soms door de bomen het bos niet kan zien. Hier is het: vaseline gaas, honing/vaseline, papaja of in geval van brandwonden; dermazine. Als het een natte wond is dan extra gazen en eventueel vaker verschonen en als het een drogere wond is een dag langer laten zitten. Meer is het niet. Het was een leuke les.

Om 11.00 uur was ik in de zusterpost van chirurgie. Nog vijf minuutjes, zei Thomas en rende al weer weg, hij was druk bezig. Er kwamen veel patiënten naar de zusterpost voor het bestellen van medicatie en betalen van rekeningen. Ze hebben daar twee computers voor de administratieve afhandelingen.

Het jongetje die ik van de week behandeld had met wond aan het been, stond met zijn oma in de zusterpost. Hij zwaaide naar me. Zijn dossier was zoek en er moest een rekening betaald worden. Iedereen zoeken tussen de chaos van al die papieren dossiers en uiteindelijk toch gevonden. Thomas zuchtte diep en klaagde er over dat hij gestrest was en erg moe. Ojee, hij wordt toch niet een Afrikaan met een Burn-out? Het is namelijk niet passend bij de Afrikaanse cultuur om te klagen en te stressen. Uiteindelijk kon ik om 11.30 uur mijn korte presentatie geven aan Thomas, Rachel en Tamar.

Ik heb het voornamelijk gehad over de omstandigheden om goede kwalitatieve wondzorg te geven. Ik begon eerst met het compliment dat ik van dr. Green had gehad, dat hij verbetering zag in de wondzorg. Helma en ik hebben vorig jaar en dit jaar de scholingen gegeven, maar uiteindelijk moeten de verpleegkundigen van Kibogora het doen. Daarna heb ik nogmaals het belang benadrukt van het volgen van het wondprotocol, goed observeren én rapporteren zodat het verloop van de wond genezing goed gemonitord kan worden. Verder is het belangrijk dat de werkomgeving schoon en opgeruimd is. Ik had namelijk wat kasten opengetrokken vol met losse spullen, open lege verpakkingen, één chaos. Juist als je het druk hebt, is het belangrijk dat het overzichtelijk is. En van groot belang dat voorraad gewoon aanwezig moet zijn, zodat de verpleegkundige niet misgrijpen naar de honing/vaseline en de papaja. Voor de afdeling betekent dit praktisch, dat er een pot in voorraad op de afdeling moet zijn en wanneer deze gepakt wordt, moet er direct een nieuwe bij de apotheek worden aangevraagd. Voor de apotheek betekent dit ook dat er een pot in voorraad moet zijn en wanneer honing op is, er direct nieuwe voorraad aangevraagd wordt bij de directeur. En ik heb met behulp van foto’s laten zien hoe je de honing/vaseline maakt en hoe je de papaja klaarmaakt. Dit alles binnen 10 minuten. Ze knikten allemaal ja, ze leken het wel te begrijpen, maar gingen daarna weer hard aan de slag. Ik had mijn twijfels of de boodschap nu echt was overgekomen. Het voelt voor mij deze week alsof ik op het verkeerde moment in Kibogora ben. Ik heb nog niemand van het wondteam kunnen spreken en de verpleegkundigen op chirurgie hebben eigenlijk geen tijd voor mij. Gelukkig dat de scholingen wel goed zijn.

Nienke en Florence zijn wel al goed bezig met hun scholingen over acute zorg. Op de SEH willen ze graag de adviezen van Nienke en roepen haar er bij als er een spoed geval binnenkomt op de spoedeisende hulp. Florence heeft een goed gesprek gehad met de verpleegkundigen van het educatieteam, over wat er goed gaat en wat nog wat minder.

’s Middags hebben René en ik samen scholing gegeven aan de studenten over de complicaties van langdurig verblijf in het ziekenhuis en de noodzaak om snel te mobiliseren. René had het voornamelijk over het risico op een delier, obstipatie, infectie en contracturen. En ik over preventie van decubitus (doorlig wonden), goede voeding en algehele hygiëne. Het is belangrijk om snel te mobiliseren zodra dit mogelijk is, en om goed de familie er bij te betrekken en instructies te geven. Het goede van deze training is dat ze het totaal plaatje meekrijgen over wat er allemaal komt kijken bij een opname in het ziekenhuis. Ook goed om een voorbeeld te laten zien hoe arts en verpleegkundige kunnen samen werken. Hier in Kibogora is meer hiërarchie. We waren eerder met onze scholing gestart omdat het vrijdagmiddag was. Deze middag was er een voetbaltoernooi tussen de studenten van KP en de medewerkers van het ziekenhuis. Dus de studenten moesten op tijd weg.

Ook wij waren uitgenodigd om naar de wedstrijd te komen kijken. Het was een wandeling van een uur, het voetbalveld ligt tegenover de grote Kirambo markt. We liepen tussen de locals, die je met grote ogen nakijken. Echt, als Mzungu ben je een bezienswaardigheid. Het mooist was toen we langs de zijlijn gingen staan, nou ja zijlijn, er zijn in het gras veld greppeltjes gegraven die de lijn aangeven. Zelfs de middenstip is een kuiltje in de grond. Er kwam een hele groep kinderen om ons heen staan, die vonden het geweldig om op de foto gezet te worden, ze gingen gekke bekken trekken. Toen werd er gescoord door het ziekenhuis, en wij juichen . Dat vonden de kinderen helemaal geweldig. We gingen samen met hen “olé, olé, olé, olé” zingen en dansen. Echt een feest die kinderen te mogen zien genieten. Het was 2-1 geworden voor het ziekenhuis, althans dat dachten wij, maar het was nog maar de eerste helft. Ze waren later begonnen vanwege de regen. Toen zijn we toch maar terug gaan lopen want we moesten nog een uur langs de drukke weg terug naar ons huisje.